เปิดตำนาน “พระเสด็จกอน” ทำไมเขมรปลูกฝังว่า “ฮุนเซน” เป็นร่างอวตาร กลับชาติมาเกิด?!

ใครคื‍อ “พระเสด็จกอน” และทำไมจึงมีเสียงลือเสียงเล่าอ้างว่า “ฮุนเซน” พยายามอ้างว่าเป็นร่างอวตาร ผู้กลับชาติมาเกิดใหม่? 

เมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม 2568 รายการโหนกระแส ได้เชิญนักวิชาการมาร่วมวิเคราะห์ความสัมพันธ์ไทย–กัมพูชา ในช่วงที่สถานการณ์ชายแดนตึงเครียด โดยชี้ให้เห็นถึงบทบาทของ “ตำนานพระโค พระแก้ว” และ “พระเสด็จกอน” ในการหล่อหลอมอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ของกัมพูชา

โดยเฉพาะการที่ ฮุน เซน อดีตนายกรัฐมนตรีกัมพูชา ถูกเปรียบหรือแสดงตนในเชิงสัญลักษณ์ว่าเป็น “กลับชาติมาเกิด” ของพระเสด็จกอน กษัตริย์ในตำนานที่ขึ้นครองราชย์จากฐานะสามัญชน การวิเคราะห์ครั้งนี้ไม่เพียงสะท้อนพลวัตทางการเมือง แต่ยังชี้ให้เห็นถึงการใช้ประวัติศาสตร์และตำนานเป็นเครื่องมือเสริมสร้างความชอบธรรมของอำนาจในยุคปัจจุบัน

• คือตัวไหน? เปิดภาพ “พระโค” ที่เป็นตำนานฝังใจเขมร เชื่อไทยเจริญได้เพราะ… ขโมยสิ่งศักดิ์สิทธิ์ชิ้นนี้ไป

พระเสด็จกอน คือใคร?

ตำนานกัมพูชาเล่าถึง พระเสด็จกอน กษัตริย์ในศตวรรษที่ 16 ผู้เป็นสามัญชนแต่ต่อมาตะเพิดกษัตริย์อภิธิกษัตริย์ก่อนหน้านั้น และขึ้นครองราชย์เองในฐานะ “กษัตริย์ใหม่” ซึ่งถือเป็นสัญลักษณ์ของการเปลี่ยนแปลงจากชนชั้นธรรมดาสู่ผู้ปกครอง เป็นกษัตริย์ที่มีตำนานสำคัญในประวัติศาสตร์กัมพูชา ถือเป็นสัญลักษณ์ของผู้นำจากรากหญ้า

พระเสด็จกอน หรือว่า Sdach Korn (ในการบันทึกราชประวัติของกัมพูชาเรียกว่า Srei Chetha Thireach Reameathiptei) เป็นกษัตริย์กัมพูชาผู้รีบตั้งขึ้นจากชนชั้นสามัญในช่วงต้นศตวรรษที่ 16 (ราว ค.ศ. 1512–1525)  เขาเกิดในปี ค.ศ. 1483 ในครอบครัวชนชั้นวัด แต่มีผู้นำพาเข้าวังหลวง และเป็นที่โปรดปราน ต่อมากษัตริย์องค์ก่อนพยายามสั่งประหาร แต่เขาสามารถหนีรอดและกลับมารวบรวมกองทัพโค่นล้มพระราชวงศ์เดิมขึ้นครองราชย์ 

ส่วนเส้นทางขึ้นครองราชย์และยุทธศาสตร์แห่งการปกครอง ในปี 1512 พระเสด็จกอนได้ประกาศตนเป็นกษัตริย์ โดยมีเมืองหลวงใหม่ที่ Prey Nokor (ปัจจุบันคือจังหวัด Tbong Khmum) และมีนโยบายปรับภาษีให้ต่ำลง สร้างความนิยมจากประชาชน โดยช่วงที่เขาครองราชย์ถึง 10 ปี เป็นช่วงเวลาของสันติภาพ และการเติบโตทางเศรษฐกิจ ก่อนจะถูกสืบราชสันตติวงศ์เดิมปี 1525 ปราบถวายชีวิต 

ตัวตนที่ถูกสร้างขึ้นใหม่ “ฮุน เซน” และยุทธศาสตร์ตำนาน

นักประวัติศาสตร์ Ros Chantrabot ได้เขียนชีวประวัติของพระเสด็จกอนในปี 2007 โดยได้รับการสนับสนุนจาก ฮุน เซน ซึ่งต่อมาได้เผยแพร่อย่างเป็นทางการเป็นหนังสือจำนวนมาก อีกทั้งเจ้าตัวยังให้สัมภาษณ์ในลักษณะที่เปรียบตนเองกับพระเสด็จกอนว่าเป็นวีรบุรุษ รื้อถอนชนชั้น และปฏิรูปประเทศ

แม้ไม่มีการประกาศอย่างเป็นทางการว่าเขาเป็น “อวตารกลับชาติมาเกิด” แต่อิทธิพลความเชื่อนี้ยิ่งชัดเจนขึ้นผ่านกิจกรรมต่างๆ กลยุทธ์ที่ประกอบด้วยการสนับสนุนวรรณกรรม บทประพันธ์ ละคร และรูปเคารพ รวมถึงสร้างภาพลักษณ์เชิงสัญลักษณ์เชิงอำนาจในสังคมกัมพูชา เช่น

• การจัดพิมพ์พระราชประวัติ 5,000 เล่ม พร้อมคำนิยมจาก ฮุน เซน เอง
• สนับสนุนละครเวที/บทประพันธ์เกี่ยวกับพระเสด็จกอน โดยภรรยาของเขาเป็นผู้ส่งเสริม
• การสร้างอนุสาวรีย์พระเสด็จกอนที่มีใบหน้าใกล้เคียงกับ ฮุน เซน อย่างเห็นได้ชัด

นักวิชาการจากประชาไท และองค์กรสื่อด้านเอเชียตะวันออกเฉียงใต้หลายรายวิเคราะห์ว่า ฮุน เซน ใช้ตำนานพระเสด็จกอนเพื่อเป็นเครื่องมือทางวัฒนธรรม สร้างความชอบธรรมให้ตนเอง เสริมภาพลักษณ์แห่งอำนาจ ที่ไม่มาจากชนชั้นสูงดั้งเดิม แต่ “มาจากรากหญ้า” ให้มีความศักดิ์สิทธิ์ และได้รับบุญญาธิการในการนำพาชาติ

จึงมักกล่าวว่า แนวคิดการโยงตัวเองกับพระเสด็จกอนคือ ยุทธศาสตร์วัฒนธรรมในการสร้างความชอบธรรม แก่ผู้นำระดับชาติ เพื่อเสริมสร้างภาพลักษณ์ด้านการนำประเทศ และเป็นการเชื่อมโยงเชิงตำนานเข้ากับตัวผู้นำเอง ที่เติบโตจากพื้นเพชาวนาและไม่มียศฐาบรรดาศักดิ์เดิม

แหล่งที่มา www.sanook.com/news/9822962/